خلاصه
سیستم اسپرینکلر آتش نشانی، بدون شک موثرترین و کارآمدترین سامانه ایمنی در برابر حریق در دنیا است. این سیستم شامل یک شبکه از لولههای آب است که در زیر سقف ساختمان نصب میشود و در نهایت به یک عدد اسپرینکلر هد (بخش فناورانه سیستم اسپرینکلر) ختم میشود. در مواقع بروز حریق، اسپرینکلری که در نزدیکی محل حریق است، آب را به صورت اتوماتیک به مناطق مورد نیاز میپاشد و آن را به طور خودکار خاموش میکند. هر اسپرینکر در سیستم اسپرینکلر حاوی یک حباب شیشهای است که وظیفه شناسایی حریق را بر عهده دارد. در زمان بروز حریق و رسیدن حرارت ناشی از آن به زیر سقف (محلی که اسپرینکلر نصب شده است)، مایع داخل حباب شیشهای اسپرینکلر منبسط و در نتیجه حباب ترکیده میشود. در نتیجه، مسیر جریان آبی که پشت اسپرینکلر وجود دارد، باز میشود و آب با برخورد به دفلکتور یا منحرف کننده جریان آب اسپرینکلر، در یک پروفایل چتری بر روی حریق میباشد و حریق را اطفا میکند. این سیستم در بیشتر ساختمانهای تجاری، صنعتی و مسکونی نصب میشود و به عنوان یکی از روشهای اطفای حریق موثرترین و قابل اعتمادترین راه حل محسوب میشود.
امروزه سیستم اسپرینکلر آتش نشانی، به عنوان کارآمدترین سیستم اطفای حریق اتوماتیک در جهان شناخته میشود. هد اسپرینکلر که به آن نازل هم میگویند، حساسترین بخش این سیستم به شمار میرود و خود اجزای مختلفی دارد. در این نوشتار قصد داریم ضمن معرفی این سیستم کارآمد، اجزای مختلف یک نازل اسپرینکلر را معرفی کنیم. آنچه در این مقاله میخوانیم:
- مقدمه
- اسپرینکلر آتش نشانی چیست؟
- اجزای یک هد اسپرینکلر
- آمارها سخن میگویند!
مقدمه
تمایل انسان به زندگی در جوامع شهری، یکی از پیامدهای افزایش جمعیت بود. ارتقای سطح رفاه در زندگی شهری، دلیل اصلی این پیامد بود. به عبارت دیگر، مردم با زندگی در جوامع شهری قادر بودند تمامی نیازهای اولیه خود را با دغدغه کمتری نسبت به روستاییان تهیه نمایند. اما این سبک زندگی، یعنی زیستن در شهرهای پرجمعیت و متمرکز، علیرغم جنبههای جذاب زیادی که داشت، عوارض جانبی و چالشهای جدیدی را نیز به همراه داشت.
یکی از مشکلات بزرگ جوامع شهری، چالشها و خطرات مربوط به مسائل ایمنی و آتش نشانی بود. به عنوان نمونه، آتشسوزی یک نانوایی در لندن در سال 1666 میلادی، حادثه مهیبی بود که زنگ خطر ایمنی در برابر حریق را برای مدیران شهری به صدا در آورد. بعد از این حادثه، سازماندهی یک ارگان پاسخگو و خدمات دهنده در شرایط اضطراری ضرورت پیدا کرد. علاوه بر آن، مردم و بهخصوص صاحبان کارخانهها، به فکر ساخت و بهکارگیری تجهیزات و سیستمهایی افتادند تا بتوانند به کمک آنها، از مال و جان خود در برابر حریق محافظت کنند.
مقاله مرتبط
به عنوان مثال، اختراع و ساخت اسپرینکلر موسوم به اسپرینکلر نمکدانی توسط صاحب یک کارخانه پیانوسازی یکی از این اقدامات بود. بعد از این اختراع بود که مردم به فکر بهکارگیری این بارنده خودکار در کاخانهها، انبارها، محیطهای مسکونی و تجاری افتادند. همه این اقدامات منجر به بهبود ساختار اسپرینکلر آتش نشانی گردید. هماکنون اسپرینکلرهای امروزی با نهایت دقت و تکنولوژی در خدمت امنیت و ایمنی هستند.
اسپرینکلر آتش نشانی چیست؟
اسپرینکلر یک سیستم اطفای حریق خودکار است که در هنگام بروز آتش سوزی فعال میشود و شروع به پاشش آب بر روی آتش میکند. بدین ترتیب، این سیستم میتواند در همان لحظات اولیه شروع حریق که هنوز شعلههای آتش گسترده نشده است، آتش را کنترل و حتی اطفا کند. این سیستم، به ادعای کارشناسان، کارآمدترین سیستم اطفای حریق اتوماتیک (آبی) در جهان است. از این رو، اسپرینکلرها در سطح وسیعی در جهان مورد استفاده قرار میگیرند. بنا بر آمار منتشر شده از سوی مراجع معتبر، سالانه بیش از 40 میلیون اسپرینکلر در سرتاسر دنیا نصب میشود که آمار قابل توجهی است.
یک سیستم اسپرینکلر، مجموعهای از تجهیزات رایج در لولهکشی است، که در نهایت به یک هد و یا نازل اسپرینکلر متصل میشود. این نازل و یا هد، جایی در سقف و یا دیوار بر روی لولههای انتقال آب نصب میشود. در صورت بروز حریق، اسپرینکلر فعال میشود و آب را بر روی آتش میریزد. هد اسپرینکلر شاید مهمترین قسمت از یک سیستم اسپرینکلر باشد که خود اجزا و قطعات مختلفی دارد. در ادامه اجزای یک هد اسپرینکلر را مورد بررسی و ارزیابی قرار میدهیم.
اجزای یک هد اسپرینکلر
هد اسپرینکلر، که ما آن را به اختصار اسپرینکلر مینامیم، مشتمل بر چند بخش است. این بخشها عبارتند از:
بدنه اسپرینکلر :
بدنه اسپرینکلر (فریم)، در واقع اسکلت اصلی اسپرینکلر است و تمامی اجزا بر روی آن قرار میگیرد. انتهای قاب به صورت مخروطی رزوه شده است و اسپرینکلر از این قسمت به لولههای آب وصل میشود. همچنین در بدنه اصلی اسپرینکلر، روزنه خروج آب (اریفیس) با نهایت دقت ماشینکاری میشود.
حباب شیشهای حساس به حرارت:
بخش بسیار حساس و تکنولوژیک یک اسپرینکلر حباب شیشهای حساس به حرارت است. این حباب شیشهای حاوی مایعی است که در هنگام بروز حریق و افزایش دما، منبسط و باعث ترکیدن حباب شیشهای میشود. با شکسته شدن حباب، اسپرینکلر فعال و آب جاری میشود. حباب شیشهای در گستره دمایی متنوعی تولید میشود. رنگ مایع درون حباب برای هر دما متفاوت است. به عنوان نمونه رنگ مایع درون حباب برای دمای عملکردی 68 درجه سلسیوس قرمز است.
درپوش اسپرینکلر:
درپوش قطعهای است که در انتهای روزنه (اریفیس) قرار میگیرد و عاملی برای مسدود کردن آب پشت اسپرینکلر در حالت استندبای به شمار میرود. علاوه بر آن حباب شیشهای از یک سمت به این درپوش محدود میشود.
دفلکتور (صفحه منحرف کننده جریان):
دفلکتور که در فارسی به آن منحرف کننده جریان میگویند، قطعهای است که وظیفه سایز کردن جریان آب خروجی از اریفیس و ایجاد یک پروفایل پاششی مخروطی از آب بر روی حریق را بر عهده دارد. انواع دفلکتور منجر به تولید انواع اسپرینکلر بالازن، پایین زن و دیواری میشود. دفلکتور در اسپرینکلر دیواری بر خلاف دفلکتور در اسپرینکلر بالازن و پایین زن قابلیت چرخش دارند.
واشر فنری:
واشر فنری دو بخش اساسی دارد. یک فنر قوی و یک روکش پلیمری بر روی آن. در هنگام مونتاژ اسپرینکلر، این واشر فنری فشرده میشود و انرژی را در خود ذخیره میکند. به وقت حریق و فعال شدن اسپرینکلر، این فنر باز میشود، انرژی پتانسیل خود را آزاد میکند و سبب میشود درپوش به سمت بیرون پرتاب شود و در مسیر آب قرار نگیرد. در حالت استند بای نیز بخش پلیمری این واشر، از نشتی آب جلوگیری میکند.
پیچ نگهدارنده:
در بندهای بالا ذکر شد حباب شیبشهای از یک سو در نشیمنگاه درپوش قرار میگیرد. اما این حباب از سوی دیگر توسط یک پیچ نگه دارنده مهار میشود. پیچ نگهدارنده نباید یک پیچ معمولی باشد. بلکه این پیچ، پیچ مخصوصی است که با انحنایی که در انتهای آن ایحاد میشود به حباب آسیبی وارد نمیکند. علاوه بر این، برای مونتاژ پیچ نگهدارنده نیازمند یک پیچ گوشتی مجهز به تورک متر هستیم تا آن را بیش از حد محکم و یا شل نبندیم.
گارد پلاستیکی اسپرینکلر:
در اوایل این قرن، UL، استفاده از گارد پلاستیکی برای اسپرینکلر را الزامی نمود. این گارد پلاستیکی اسپرینکلر را در بر میگیرد و از آن حفاظت میکند. وارد شدن هر گونه آسیب در حین حمل و نقل و نصب اسپرینکلر میتواند عملکرد آن را مختل نماید. بنابراین استفاده از گارد پلاستیکی که معمولا به رنگ قرمز و یا نارنجی تولید میشوند، برای حفاظت از این نازل حساس و ظریف لازم است.
آمارها سخن میگویند!
اسپرینکلرهایی که خصوصا در منازل مسکونی نصب میشوند، با محدود کردن دود، آتش و حرارت، این امکان را برای ساکنان فراهم میآورند تا بتوانند از راههای خروج اضطراری، خود را به منطقه امن برسانند. همچنین اسپرینکلرها با محدود کردن آتش و جلوگیری از پیشروی سریع حریق، این فرصت را ایجاد میکنند تا ماموران آتشنشانی فرا برسند. به عبارت سادهتر، هدف از نصب اسپرینکلر، اطفای کامل حریق نیست؛ بلکه محدود کردن آن است!
اما این سیستم چنان کارآمد است، که در بیشتر موارد، به تنهایی حریق را اطفا میکند. خوب است به آمار نگاهی بیندازیم. براساس آمارهای بین المللی (http://www.cdl-sprinkler.co.uk/sprinkler.html)، بیش از 99% از آتشسوزیهایی که در منازل مسکونی (مجهز به اسپرینکلر) اتفاق افتاده است، توسط اسپرینکلر به طور کامل خاموش شده است. همچنین در بیش از 90 درصد موارد، آتش سوزی در همان اتاق یا محلی که آغاز شده، توسط اسپرینکلر اطفا شده و به سایر محیطهای ساختمانی گسترش نیافته است.
اسپرینکلر آتش نشانی از اجزای مختلفی تشکیل شده است. این اجزا عبارتند از: 1) بدنه، 2) دفلکتور، 3) حباب شیشهای حساس به حرارت، 4) درپوش، 5) واشر فنری، 6) پیچ نگهدارنده، 7) گارد پلاستیکی
بدنه اسپرینکلر و یا فریم، استراکچری است که تمام قطعات دیگر اسپرینکلر بر روی آن مونتاژ میشوند. از این رو باید از دقت ابعادی بسیار بالایی برخوردار باشد. در انتهای این بدنه بخش رزوه شده اسپرینکلر وجود دارد و اریفیس یا روزنه هم در داخل آن ایجاد میشود.
بدون دیدگاه